Quang Gánh: 2 Gánh 2 Thúng 1 Đòn Gánh

Quang gánh là một sản phẩm được sáng tạo và cho ra đời trong quá trình lao động của người dân Việt Nam. Vẫn chưa có một ai có thể xác định được chính xác là đôi quang gánh này ra đời vào thời gian nào, nhưng chắc chắn nó chính là một sản phẩm gắn liền và được sáng tạo nên từ nền sản xuất nông nghiệp. Mang đậm nét thôn quê mộc mạc, chân chất, bên cạnh đó nó còn là biểu tượng cho sự cần cù, chịu thương, chịu khó của người phụ nữ Việt Nam.

Bộ quang gánh gồm chiếc đòn gánh và một đôi quang (2 gánh và 2 thúng) đặt ở hai đầu đòn gánh. Đòn gánh được làm bằng tre còn đôi quang có thể làm bằng nhiều chất liệu như mây, tre, dây thép... hoặc bện (xoắn, đan các sợi dây lại với nhau) bằng thừng. Bộ quang gánh tuy ba mà một, tuy một mà ba. Nó vừa nhẹ, vừa gọn, đi đâu người dân quê cũng có thể đem theo bên mình được.

Có nhiều bạn vẫn hay thắc mắc vì sao lại gọi nó là đòn gánh, cái thúng, cái gánh,...để lý giải được điều này trước tiên chúng ta phải tìm hiểu kĩ càng về đôi quang gánh có tác dụng như thế nào đối với đời sống của người dân Việt Nam.

• Đòn gánh: sở dĩ người ta gọi "đòn gánh" là vì công dụng của nó ("đòn" có nghĩa là một cây gỗ dài, thẳng, dùng để đập-đánh hoặc làm đòn bảy. Còn "gánh" có nghĩa là mang vác vật nặng trên vai hoặc trên đầu), "đòn gánh" là để gánh hàng hoá trên vai, bên cạnh đó "đòn gánh" còn tượng trưng cho sự mạnh mẽ, kiên cường và cứng rắn của người đàn ông trụ cột trong gia đình gánh vác tất cả mọi thứ.
• Cái thúng (2 cái tròn hai bên đầu đòn gánh): từ "thúng" có nghĩa là một vật dụng hình tròn, không có nắp đậy, thường được làm bằng tre hoặc các loài cùng họ tre. Cái thúng dùng để chứa đựng các lương thực, thực phẩm hoặc chứa các vật liệu sinh hoạt trong gia đình. Cái thúng còn tượng trưng cho tấm lòng bao dung, vị tha của người mẹ, người vợ và đồng thời là người phụ nữ Việt Nam, chứa đựng tất cả mọi lỗi lầm và sẵn sàng bỏ qua nó.
• Cái gánh (2 vòng tre dùng để đựng 2 thúng và móc vào 2 đầu đòn gánh): tên gọi "cái gánh" bắt nguồn từ chính công dụng của nó là đỡ 2 cái thúng khi nhấc lên và mốc vào 2 đầu đòn gánh . Nó giúp cho việc gánh hàng hoá trở nên thuận tiện và dễ dàng hơn, có "cái gánh" lực gánh sẽ được phân tán đều lên vai, giúp người gánh dễ dàng di chuyển và đỡ đau mỏi hơn.  

Đôi quang gánh ngoài việc gắn liền với hình ảnh người dân nông thôn Việt Nam. Nó còn xuất hiện cùng với chiếc nón lá, áo tứ thân, bà ba hay áo dài…  đã tạc nên một trong những hình ảnh đặc trưng của người phụ nữ Việt Nam, của làng quê truyền thống Việt Nam. Hình ảnh đó nó trở nên hết sức thân thuộc gần gũi mà có lẽ chính vì vậy mỗi khi người ta muốn tái hiện, sân khấu hóa… cảnh lao động ở làng quê Việt Nam, người ta chỉ cần cho diễn viên đội nón lá, mặc bộ áo nhuộm nâu non rồi khoác đôi quang gánh là đủ. Nó sẽ là công cụ hỗ trợ cho các cô gái qua những bức ảnh khi muốn hoá thân vào vai người phụ nữ nông thôn dịu dàng, đằm thắm, chịu thương, chịu khó. Bên cạnh đó đôi quang gánh còn có tác dụng giúp trang trí vào các dịp Tết, lễ hội,... trạo nên backgroud vô cùng đặc sắc và phong phú.